با رفلاکس نوزاد چه کنیم ؟
رفلاکس نوزاد یک واکنش کاملا طبیعی در بدن او بوده که به وساطه‌ی آن، غذا از معده به مری باز می‌گردد و باعث اندکی ضعف و ناراحتی در نوزاد شما خواهد شد. نکته ای که حائز اهمیت است و در همین ابتدا باید به آن اشاره شود این است که، رفلاکس معده برای نوزاد شما خطرناک نیست و اتفاق افتادن آن نشانه‌ای از بیماری و یا وجود یک حساسیت نمی‌باشد. پس بهتر است شما والدین عزیز بدون نگرانی، نکات گفته شده در این بلاگ را رعایت کرده تا از به وجود آمدن رفلاکس نوزاد جلوگیری کرده و یا در صورت وقوع، به رفع شدن آن کمک کنید.
رفلاکس نوزاد چیست ؟
در کل به بازگشت غذای بلعیده شده، از معده به داخل مری، رفلاکس گفته می‌شود. این امر به طور طبیعی در نوزادانی با سنین کمتر از 18 ماهگی دیده می‌شود. البته که رفلاکس معده در بزرگسالان نیز رخ می‌دهد اما علل و علائم رفلاکس معده نوزادان با بزرگسالان متفاوت بوده و به مانند رفلاکس معده در افراد با سنین بیشتر، خطرناک نیست. پس اگر نوزاد شما رشدی طبیعی و معقول دارد و از نظر جسمی مشکلی در او نمی بیند نباید نگران وجود اختلال یا بیماری خاصی مرتبط با رفلاکس باشید.
به ندرت پیش می‌آید که رفلاکس نوزاد را جدی تلقی کنند چرا که این مورد با افزایش سن نوزاد، کمتر و کمتر به وقوع می‌پیوندد. اگر سن نوزاد شما بیش از 18 ماه بوده و همچنان به وفور دچار رفلاکس نی‌شود، بهتر است که حتما با پزشک معالج او مشورت کنید در غیر اینصورت باید بدانید که ممکن است حتی گاهی اوقات بدون هیچ دلیلی، رفلاکس معده در نوزاد تا روزی 4 بار نیز تکرار شود.
علامت ها و دلایل رفلاکس نوزاد
همانطور که گفته شد، ممکن است رفلاکس بدون هیچ دلیل خاصی نیز اتفاق بیوفتد اما در کل شایع ترین دلایلی که برای رفلاکس نوزاد می‌توان ذکر کرد عبارتند از :
استفراغ نوزاد و ایجاد احساس ناراحتی در مدت زمان کوتاهی پس از خوردن غذا
گریه کردن مداوم هنگام تغذیه
افزایش وزن سریع و خارج از چارچوب استاندارد نوزاد
سرفه یا سکسکه کردن نوزاد در هنگام غذا خوردن
داشتن احساس گرسنگی مستمر و مداوم
آروغ زدن دیر یا همراه با درد نوزاد پس از خوردن وعده غذایی
پریدن های مکرر از خواب همراه با گریه که نشان دهنده نرمال نبودن شرایط فیزیکی او می‌باشد
ناله کردن های مداوم در خواب
سرد شدن غیرطبیعی کف دست ها و پاهای نوزاد
مکیدن انگشتان دست با ولع که نشانه ای از گرسنگی او می‌باشد
عرق کردن و گرم شدن بیش از حد بدن نوزاد در حین شیرخوردن
در ارتباط با شیرخوردن نوزاد و اهمیت تغذیه از شیر مادر، به شما عزیزان توصیه میکنیم که بلاگ فواید شیردهی مادر به نوزاد را حتما مورد مطالعه قرار دهید.
لازم به ذکر است که گاهی اوقات ممکن است که رفلاکس نوزاد با استفراغ همراه نباشد که به این مورد، رفلاکس ساکت نیز گفته می‌شود. توجه داشته باشید که در صورت عدم شنلخت و پیگیری به موقع رفلاکس معده در نوزاد، علائم دیگری نیز از قبیل سرفه، لرزش در نواحی مختلفی از بدن همچون کتف ها و قفسه سینه در هنگام خوردن شیر، گرفتگی بینی و خس خس کردن سینه نیز مشاهده خواهد شد.
علت رفلاکس نوزاد چیست؟
در ابتدا لازم است تا به این مورد بپردازیم که اصلا رفلاکس معده نوزاد چگونه اتفاق می افتد؟ همانطور که شاید تعدادی از شما بدانید، در انتهای مری، دریچه ای به نام اسفنکتر وجود دارد که مری را به معده متصل کرده و انقباض آن باعث مسدود شدن راه ارتباطی بین این دو عضو می‌شود. همانگونه ممکن است حدس زده باشید، وجود اشکال در دریچه‌ی اسفنکتر، عامل اصلی به وجود آمدن رفلاکس معده نوزاد است. اگر عضله‌ی دریچه اسفنکتر درست رشد نکرده باشد توان انقباض کامل نیز ندارد و درست به همین دلیل غذای داخل معده پس از گذشتن مدت کوتاهی دوباره به مری وارد می‌شود و سبب ناراحتی نوزاد می‌گردد. حال بهتر است بدانیم چرا عضله‌ی دریچه اسفنکتر ممکن است درست رشد نکند. این امر عواملی دارد که عبارتند از: زایمان زودتر از زمان موعد و نارس بودن نوزاد، رژیم غذایی نوزاد که بیشتر از مایعات تشکیل شده است و نهایتا دراز کشیدن های مداوم نوزاد مخصوصا پس از صرف غذا.
مقاله پیشنهادی : ساک لوازم بیمارستان نوزاد
چه عواملی ممکن است باعث خطرناک شدن رفلاکس معده نوزاد شود؟
در میان تمام نوزادانی که درگیر رفلاکس معده هستند، عده ای نیز ممکن است تحت تاثیر بیماری های خاصی این اتفاق برایشان رخ دهد. ریسک فاکتور های رفلاکس نوزاد که لازم است درباره آنها دانسته و برای درمان آنها اقدام کنید عبارتند از :
تنگی دریچه پیلور
دریچه پیلور نیز همانند دریچه اسفنکتری متصل کننده مری به معده، معده را به روده کوچک متصل میکند. این دریچه اگر انقباضی بیشتر از حد معمول داشته و یا تنگ تر از میزان طبیعی خود باشد، از ورود غذای هضم شده از معده به درون روده جلوگیری میکند. همین امر سبب افزایش حجم غذای باقی مانده در معده شده که ممکن است نهایتا باعث سرریز شدن به درون مری و ایجاد رفلاکس شود.
ناسازگاری معده نوزاد با پروتئین
در بسیاری از موارد دیده می‌شود که به دلایل مختلفی همچون ناتوانی و ضعف مادر در شیردهی به نوزاد، از شیر گاو به عنوان جایگزین استفاده می‌شود. نکته مهمی که در این بخش باید به آن اشاره کرد این است که به دلیل وجود تفاوت های ساختاری بسیار زیاد بین پروتئین موجود در شیر ماد با پروتئین شیر گاو، گاهی اوقات معده نوزاد توان هضم شیر گاو را نداشته و وجود این پروتئین خود دلیل اصلی رفلاکس معده نوزاد خواهد شد.
مقاله پیشنهادی : مهمترین نکات درباره سرویس خواب نوزاد
التهاب های ائوزینوفیلی مری و دستگاه گوارش
گلبول های سفید خون به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند که یکی از آنها ائوزینوفیل ها هستند. این دسته از گلبول های سفید می توانند تحت تاثیر شرایطی خاص، به سلول های پوشانندهه‌ی سطح مری، به عنوان یک سلول مهاجم خارجی و بیماریزا حمله کرده و پوشش درونی مری آسیب برسانند. این مورد یکی از جدی ترین مواردی است که باید حتما مورد بررسی و درمان قرار بگیرد.
چگونه از به وجود آمدن رفلاکس در نوزاد جلوگیری کنیم؟
معمولا تمام پزشکان متخصص در حوزه سلامت کودکان و نوزادان، توصیه های مشترکی درباره رفلاکس معده نوزادان دارند که عبارتند از :
-
کم کردن حجم وعده های غذایی نوزاد و افزایش تعداد وعده ها در طول روز
-
جلوگیری از دراز کشیدن نوزاد در مدت زمان نیم ساعت پس از خوردن وعده غذایی
-
توجه بیشتر به گرفتن آروغ نوزاد و افزایش دفعات آروغ گیری در روز
-
تغییر دادن نوع شیر خشک مصرفی نوزاد. چرا که شیر خشک خود ممکن است سبب رفلاکس معده نوزادان شود
-
غلیظ تر کردن شیر خشک و یا شیر مادر برای جلوگیری از رفلاکس نوزاد آن هم تنها تحت دستور پزشک
-
عدم مصرف دخانیات در نزدیک نوزاد
-
صلاح وضعیت و محل خواب نوزاد : نوزادان بر روی سطحی سفت و شیب دار با زاویه 30 درجه خوابانده شوند.
-
خواباندن نوزاد به پهلوی چپ
-
پرهیز از مصرف لبنیات گاوی و حتی گوشت گاو و محرک های ریفلاکس مانند گوجه فرنگی،شکلات، قهوه، ادویه جات تند و استعمال دخانیات توسط مادر
-
تمیز کردن چشمها با پنبه آغشته به آب ولرم و تمیز کردن بینی با فین گیر یا پوار بعد از مرطوب کردن بینی با کمک بخور گرم و اسپری نمکی
-
به نوزادان مبتلا به رفلاکس اجازه مکیدن انگشتان و یا پستانک داده شود.
-
رعایت دمای مناسب اطاق (24 تا 26 درجه)،اجتناب از قنداق کردن و استفاده از لباسهای مناسب و خنک.
-
شروع تغذیه ی کمکی زودتر از ماه ششم زیرنظر پزشک معالج در کودکان رفلاکس .
-
رعایت بهداشت دهان و تمیز نگهداشتن دهان نوزاد و وسایل تغذیه همچون سرشیشه،پستانک،قاشق های غذادهی.
-
استفاده مکرر و به اندازه ویتامینها بخصوص ویتامین های آ و دی و نور مستقیم خورشید در کودکان رفلاکسی.
-
شروع قطره آهن از ابتدای ماه پنجم بانظر پزشک معالج در کودکان رفلاکس.
-
استفاده از تشک های آنتی رفلاکس و بالش شیردهی که باعث بهبود وضغیت قرارگیر بدن نوزاد در حین و پس از تغذیه می‌شود.
درمان ریفلاکس در نوزادان
اکثر نوزادان مبتلا به رفلاکس معده، نیازی به درمان ندارند، به این دلیل که علائم این بیماری تا 12 الی 14 ماهگی به صورت خود به خودی از بین می‌روند. بر اساس سن کودک و علائمی که دارد ممکن است پزشک تغییراتی را در سبک زندگی او ایجاد کند. حتی در مواردی ممکن است پزشک دارو یا جراحی را نیز تجویز کند.
تغییر سبک زندگی
در برخی موارد ممکن است پزشک برای کمک به بهبود و کاهش علائم ریفلاکس در شیرخواران، تغییراتی را که در ادامه بیان میکنیم، برای سبک زندگی او توصیه کند.
. جلوگیری از قرار گرفتن نوزاد در معرض دود سیگار
. تغییر رژیم غذایی نوزاد، در صورتی که مصرف غذای جامد برای او شروع شده یا تغییر مارک شیر خشک
. گرفتن آروغ یا باد گلوی کودک شیرخوار
. نگه داشتن نوزاد شیرخوار در حالت عمودی برای 20 الی 30 دقیقه پس از شیر خوردن
تغییراتی در رژیم غذایی نوزاد که به کاهش علائم ریفلاکس کمک میکند:
قبل از تغییر رژیم غذایی نوزاد لازم است با پزشک متخصص مشورت کنید، اما ممکن است پزشک بر اساس سن کودک و علائمی که دارد، تغییراتی که در ادامه بیان میکنیم را توصیه کند.
بیش از حد به کودک غذا ندهید، وعده های غذایی نوزاد باید کوچک و به تعداد زیاد باشند تا نیاز های تغذیه ای کودک برآورده شوند.
ممکن است پزشک توصیه کند تا به کودک شیرخوار، غذاهای غلیظ تری بدهید. به این منظور کافی است تا شیر خشک یا شیر مادر را با مقدار کمی غلات ترکیب کنید.
به این دلیل که حساسیت به لاکتوز که در شیرگاو وجود دارد با علائم ریفلاکس مشابه هستند، لازم است تا شیر گاو را از رژیم غذایی نوزاد شیرخوار حذف کنید.
در برخی موارد ممکن است نوزادانی که به ریفلاکس معده مبتلا هستند به خوبی وزن نگیرند. به همین دلیل پزشک رژیم غذایی خاصی را برای این نوزادان در نظر می‌گیرد که می‌تواند شامل مصرف شیر خشک با کالری بالا باشد.
سخن پایانی
در این بلاگ از الا سعی بر آن داشتیم تا شما والدین عزیز را با اهمیت موضوع رفلاکس نوزاد آشنا کرده و عوامل و دلایل موثر بر وقوع آن را به شما معرفی کنیم. به یاد داشته باشید که رفلاکس معده نوزاد همواره خطرناک نیست اما بهتر است برای پیشگیری از به وجود آمدن بیماری ها و یا التهابات دیگر، حتما با یک پزشک متخصص در این امر مشورت کنید.
